Toponimia

Toponimia

 
 
  • Toponimia berria
  • Imanol Goikoetxearen Mapa toponimikoan azaltzen ez dena
  • Muga aldetako izenak

     


 

IPARRA

Alkizako mugan

  • Atameaga (edo Erausbieta)
  • Aitzbelondo eta Gorostidegi
  • Ernioko aitzondo
  • Beñar
  • Beñarondo
  • Beñargaña
  • Arrierreaga gaña
  • Iraeta
  • Ezkurretako bidetxurra

 

MENDEBALDEA

Errezilgo mugan

  • Betelu
  • Betelu barrena
  • Beteluko haitza

Bidegoiango mugan

  • Basainzelaietako gaina
  • Basainzelaieta
  • Ugarmuño, Urkamuño, Unamuno, Urrozmuño
  • Unamunoko borda
  • Txaragaina
  • Etzamendi [Etzimendi]
  • Etzamendiko gaina
  • Berazeagoko zelaia
  • Arritagaina
  • Urlis Urlisko gaina
  • Urlisko zelaia
  • Txikorta gaina
  • Basabe [Basabil]
  • Artxabal [Aretxabaleta]
  • Urkobietako gaina
  • Mendibil gaina
  • Sorgin-harria
  • Beaundia [Beraundiaga]
  • Pagadiko zelaia
  • Urkiola bidea
  • Zulozarreta
  • Urkiola baso
  • Iturriondorraga
  • Urkiola barrena
  • Urkiola soro barrena

Beizamako mugan

  • *Santa Marina auzoa
  • Ollokiko gaina
  • Olloki
  • Larraintxozar
  • Larrañaga-saletxe
  • Etxabilla
  • Larrañagatxo
  • Andikoegi

 

HEGOALDEA & EKIALDEA

Errezil eta Legorretako mugan

  • *Santa Marina auzoa
  • Larrañagako borda
  • Sarobe Txiki
  • Kataleku Garaikoa
  • Troska erreka
  • Iturtxo
  • Txertaka / Txertakaundia
  • Jarleku
  • Zazpiturri Goena
  • Burnikutz [Burnigurutzeta]
  • Solarre
  • Salarribasoa / Infernu erreka
  • Erraierreka / Erraiezeaga [Ubaranerreka]

Tolosako mugan

  • *Aldaba
  • Basabe
  • Jangoain burua
  • Zelaitxo Intxurreko zelaitxo]
  • Aldaba gaina
  • Aldaba mendi
  • Labaki
  • Laurreketako gaña
  • Mikelenea txabola
  • Erriarre [Erreagirre]
  • Marea [Madariaga]
  • Sakanaundia
  • Zabala baso
  • Aldaba Txiki
  • Errekalde
  • *Otzarain
  • Auzo Txikia
  • *Esola / Esolaga
  • Esola
  • Auzo Txikia
  • Albiztur erreka / Olarrain
  • Aingeru aldapa
  • Olateondo
  • Perratsaldea
  • *Urkizu
  • Mearro
  • Iraola erreka
  • Iraola iturria
  • Iturritxikietako txabola
  • Ezeizabarrena borda
  • Atameko borda [lizarbakarra]
  • Artegietako gaina
  • Iturruko iturria
  • Iturro
  • Garalditxulo
  • Urretako borda
  • Arantza-saletxeko mendia [Arantzabemendi]
  • Agiñeta
  • Abakun
  • Samantxo
  • Gaztainazabal
  • Urkizu erreka
  • Sakona
  • Basobarrena
  • Elorrondo
  • Erremuta

 

Kalea

  • Barrenkale
  • Guardikale

 

Bailarak · Auzoak

  • Olate bailara
  • Urreta bailara

 

Etxeak · Baserriak

1625. urtean Lope de Isastik aipatzen ditu honako etxeak (“casas solares”):

“Atodo, Arretse, Goikoetxea, Larrinaga, Larrarte, Recalde, Irisarri, Idiopaga, Gorostidi, Larreta, Arospide, Olate garaicoa, Olate azpicoa, Artocha, Aranzabe, Zalacain, Yereta araurrena, Yereta bitartecoa,  Yereta, Irazusta, Irazusta, Olarza, Urquidi, Pagadi, Achezaeta, Biaran, Aguirre, Urcasoro, Azarosa, Aialdebarrena, Careaga, Irarrazabal, Eleizalde, Urrutume”. (Ez dira aipatzen Santamarinako etxeak)

  • Atodo?
  • Mendoza / Etxetxo
  • Eguzkitza
  • Alkorta Txikia
  • Alkorta Haundia
  • Errekondo/Redondo /Goiko errota
  • Aitzalde bitarte
  • Irigoien
  • Eguzkitza
  • Estanga/ Elenarena/ Txuenea
  • Otezarreta borda eta baserria
  • Txertaka/Txertakaundi
  • Larrañaga goikoa/Larrañaga-aundia
  • Larrañaga-saletxe
  • Gorosmendi Berri
  • Errandosoro/Hernandosoro
  • Kataleku garaikoa
  • Larrañaga Azpikoa
  • Larrantxo (mugan)
  • Korteta
  • Urkasoro (desgertua)
  • Jangoain (Jangoain baserria bazen 1860ean Aldabako lurretan)

 

Bentak

  • Olatzagako benta / Kamineruen etxea (desagertua)
  • Santutxuko benta
  • Muñaburu zar /Benta zar
  • Bentaberri (desagertua)

 

Bordak eta txabolak

  • Santamarinaundiko borda
  • Bakaiku borda
  • Beiti-tsaltxa borda
  • Agiraldeko txabola / saletxea
  • Itsasoko oilotegia
  • Itsasoko saletxe
  • Larteko borda / Elutxipi ?
  • Beñaran bordak
  • Artaburu/Artabun borda?
  • Unamuno borda/ Ugarmuñoko borda (Legarmenditxikiko borda)
  • Basainzulotako txabola
  • Ortzabal borda
  • Markulutsko borda
  • Markulutsko borda
  • Azarolagoikoko borda
  • Gaiztarrosaletxe
  • Antxintxardiko borda
  • Errosagastiko borda
  • Mendibilgo borda (Urkizuazpiko borda)
  • Otezarretako borda
  • Urretako borda
  • Igorragako borda
  • Txikortako borda (Ibartzabalgo borda)
  • Kareagatxikiko borda
  • Kareagaundiko txabola
  • Ustolako borda
  • Iraolako borda
  • Goikoetxea/Babiloniako borda
  • Irazustazpiko txabola
  • Zabala Basoko borda
  • Iturbide/Errekaerreko txabola
  • Urlizko borda
  • Pagadiko saletxe
  • Olateagako saletxe
  • Larretako bordaberri
  • Ezeizabarrenako borda / Herrisailak
  • Atameagako borda / Lizarbakarra
  • etabar...

 

Bideak

Artxiboetan arakatu ondoren eta Albizturko biztanlegoarekin hitzegin eta gero honako bideen izen batzuk aipa ditzakegu

  • Osaurgo bidea / 1798 ?
  • Olarrain eta Bidania arteko bidea / 1613
  • Ezkurretako bidetxurra / Alkizako bidea
  • Esteban zeharbidea
  • Telleri-galtzada
  • Lopetegiko bidea / Aldabazarreko bidea
  • Urkiola bidea
  • Santa Marinako bidea
  • Hernio bidea
  • Errezilgo bidea
  • Mendikuteko bidea
  • Urlizko bidea
  • Igarango bidea
  • Intxurreko bidea
  • Beizamako bidea
  • Bidaniko bidea
  • Tolosa-Azpeitia bidea
  • Madariaga bidea/Aldabazarreko bidea
Bestalde, toponimia aldetik esan beharra dago Albizturren badira toponimo asko bidearekin zerikusirik dutenak:
  • + Galtzada eta Kamio hitzei buruzkoak: galtzarazar, galtzada azpia, kamioburueta, kamioazpia, kaminosoroeta eta bestelakoak:
  • + Katanbideta, lapurzulo, Olatzagako benta, partileku

 

Basoen izenak

  • Salarribasua
  • Torre baso
  • Zabal baso
  • Labaki
  • Urreta basoa
  • Barbero baso
  • Beaundiaga baso

 

Mendien izenak

  • Aldaba
  • Aldabamendi
  • Arantzabamendi
  • Bidausoro mendiak

 

Belardiak · Zelaiak

  • Beaundi (Baraundiaga)
  • Basagainzelaia
  • Pagadiko zelaia
  • Ortzabalgo zelaiak
  • Txillarregiko zelaiak

 

Mendiko lepoak

  • Arrateko lepoa
  • Berazeagako lepoa
  • Artxabalgo lepoa
  • Erniogaña

 

Harrien izenak

  • Sorgin-arria

 

Zuloak · Dolinak

  • Azkonabietako koba / Sorginzulo
  • Zulotokieta / Santutxuko koba
  • Zulozar
  • Zulozarreta

 

Leizeak

  • Leizeaundieta
  • Mendikuteko koba
  • Beondegiko koba
  • Putreiatzeko koba
  • Txorroteko koba


 

Iturriak

  • Leizeaundietako iturria
  • Iraola iturria
  • Iturritxikietako iturria
  • Irisarriko iturria
  • Larrarteko iturria
  • Aitzondoko iturria
  • Larretako iturria
  • Iturtxo
  • Iturbegi
  • Iturbeltz iturria
  • Eraustiko iturria
  • Azariturri ?
  • Bustinzuloko iturria
  • Migel iturri / Txorrostegiko iturria
  • Eraustiko iturria
  • Gorostidiko iturria
  • Beinango iturria
  • Urrutumeko iturria (ur-biltegia)
  • Irisarriko iturria
  • Txorrostegiko iturria
  • Ortzabalgo iturria
  • Beandiagako iturria
  • Leizeaundietako iturria
  • Iturbegiko iturria
  • San Migel iturri
  • Larretako iturria
  • Iturribeltz

Errekak

  • Albiztur erreka (1955an estali zen)
  • Urkizu erreka/Artutxa erreka-Altza erreka
  • Iraola erreka /Zelaundiko erreka
  • Larrarte erreka
  • San Gregorio erreka
  • Itsaso erreka
  • Irisarri erreka
  • Kareaga erreka
  • Troska erreka
  • Iturriondorraga erreka
  • Yoyaga erreka / Galtzada erreka

 

Urmaelak

  • Putzuzarreta
  • Añoko putzua
  • Telleri-aurreko putzua


 

Tokien izenak

  • Lapurzulo
  • Basabe
  • Olloki
  • Errotarte
  • Zelaitxo
  • Jangoainburua
  • Kamioazpia
  • Ustola
  • Galburute
  • Errastimuño
  • Kamiosoroeta burua
  • Goikotxaga
  • Intxusoro
  • Iturregi
  • Errekaerre
  • Urlutz / Arratezkerra
  • Guardi buru
  • Putzuaban (Putzuaran)
  • Leizalde
  • Urkamuño azpi
  • Kamioazpi
  • Kamiogaña
  • Kamiondoa
  • Galtzada azpi
  • Galtzadabea
  • Moskotegi / Muskutxulo
  • Aldapa
  • Ibartzabal burua
  • Soroburu
  • Zapatarisoro
  • Arankaitz
  • Aiztegi
  • Berinaldea / Koskobi
  • Iturralde
  • Iturriondorraga
  • Agandei (Agaraundi)
  • Araundiko zearra
  • Mendikute atzea

Harkaitzak

  • Koruaitza

 


 

ETIMOLOGIA

Albizturren azaltzen zaikigun zenbaiten hitzen jatorria eta esanaia

+ Albistur

Bernardo Estornesek honako hau esaten du: “debió haber una torre romana: Albis-turre o torre de Albiz, a no ser de que se trate de iturri (fuente)” Albitzak esan nahi du belarra mota bat. Honen harira, Koldo Mitxelenak ere latindar-jatorriaz ari da: “en 1025 se lee un documento como Aluizturre, significando torre blanca, el nombre Albiztur procedería directamente del latin antiguo (turris latino hitza), al igual que Lastur o Uzturre

 

+ Ondazillegi

Toponimo hau azaltzen zaigu Albizturren zenbait tokitan (Irazustabekoan eta Aitzan baserri inguruetan). Serapio Mujikak 1935eko Yakintza aldizkarian, hitz honen inguruan zera esaten zuen:

“Ondazillegi significa suelo comunal. En las Ordenanzas de las Juntas Generales de Guipúzcoa de 1548, 1552 y 1657 promulgadas para fomentar el arbolado, se dio permiso a los concejos y ayuntamientos de la provincia  para ceder a una parte de los terrenos concejiles a los vecinos y moradores con obligación de que los cesionarios  plantasen anualmente cierto número de árboles castaños y robles. Consecuencia de ello es la modificación del sistema de propiedad entre los concejos y particulares interesados en las fincas. El concejo quedó como dueño del suelo y los particulares dueños del arbolado plantado en él. A esta propiedad así dividida , se le conocía con el nombre de Ondazillegi, cuya extensión e importancia eran  mayores o menores, según las facultades señaladas por los pueblos a los concesionarios; así que hubo terrenos en que los particulares eran dueños, únicamente de los árboles, mientras que otros lo eran, no sólo de los árboles, sino también de los helechos, argomas y hierbas del suelo”

+ Esnabide/Esnebide

Toponimo edo hitz honetaz Ibon Sarasolak honako hau aipatzen du: “Larramendik berak 1745ean idatzitako “Diccionario trilingue”an jasotzen duen hitza dela, gutxi erabilia eta Santio bidea adierazten duela”. Santa Marina auzoan azaltzen zaigu

+ Gorosmendi / Goros

Toponimo honetaz, zehazki Goros, Manuel de Lekuonak 1952an esaten zuen gurutze (cruz/ cruce) hitzaren sinonimoa dela, baina gurutze hitza bera baina askoz zaharragoa Akitaniako lehenengo kristianizazioarekin ailegatu zitzaiguna. Gurutze bidearen tokia izan daiteke gure kasuan edo gurutze izan zela (Santio bide inguruan pasatzen eta). Santa Marinako auzoko baserriaren izena eta sarobe baten izena.

+ Etxabilla

Toponimo hau gaskoi eragina izan daiteke.

+ Salarriaga / Solarre/ San Larriaga / Burnikurutz

Salarriaga toponimoa agirietan azaltzen San Larriaga bezala, eta hauxe esaten da”debajo del camino que desde el alto de Santutxu se dirige a Santa Marina…sur y oeste caminos públicos..”. Bestalde, Osaurgo bidea aipatzen da, 1798. urtean eta antza denez, bazen ermita edo baseliza inguru honetan, hau da, Osaurgo baseliza, hau da, Santa Ana de Osausteaga. Agirre Sorondok esaten duenez, Burnikurutzen zegoen ermita hau

Albizturko udalerri ondoko mugako toponimia / Toponimia berdina


Ondoko udalerrietan Albizturko toponimia berbera azaltzen da, ikus dezagun

  • Legorreta
  • Santamarina / Berostegi aldeko auzo eta baseliza
  • Burniguruze / Burnigurutzeta
  • Erreizaga
  • Zazpiturrieta/Saspiturrieta
  • Zazpiturrieta goena / Zazpiturrietaburua
  • Kataleku
  • Kataleku azpia
  • Txertakadi / Txertakari
  • Txertakadi barrena
  • Troska
  • Beizama
  • Artxintxardi
  • Antxintxardi barrena
  • Garamana
  • Azarizuloaldea
  • Azarizuloazpia
  • Esnabide
  • Olloki / Ollokiko barrutia / Ollokiauzkoa / Ollokiko potzua
  • Potzueta
  • Larragatxo/Larrañagatxo (baserria eta belardia)
  • Larrañagatxoburua
  • Larrañagatxoberri (baserria)
  • Etxetxo (belardia)
  • Urkiola / Urkidi / Urkiegi
  • Goiatz
  • Aldaola
  • Larrañaga
  • Telleria / Telleriako soroa /
  • Bidani
  • Azkonbieta
  • Arrate
  • Urkobideta
  • Beraizeaga/Berazeaga/Berazeagatxo
  • Beraundiaga
  • Pintore
  • Roma
  • Zelaundi
  • Hernio/ Hernioazpi
  • Errezil
  • Aizkibel
  • Irumugarrieta
  • Ernio/Ernioazpia
  • Alkiza
  • Irumugarrieta
  • Olarreta
  • Atameaga
  • Aitzpel
  • Tolosa
  • Iraola
  • Olamuño
  • Artzubi
  • Salubita
  • Madariaga
  • Aldaba

 

Lursailen edo toponimoen zabalera

Lursail oso haundiak

200 area edo 20.000 m2 baino gehiago

  • Hernio, Aizpel, Uraitz, Olarreta
  • Intxur- 100.000 m2
  • Koaburu eta Santuburua- 104.000 m2
  • Urrozmuño-99.400 m2
  • Otezarreta- 90.000 m2
  • Txikorta- 80.000 m2
  • Peizueta- 80.000 m2
  • Urkiola baso-70.000 m2
  • Olateko saletxealdea- 66.900 m2
  • Ormazerka- 55.000 m2
  • Olloki- 55.000 m2
  • Zazpiturrieta- 49.000 m2
  • Salubita y Madariaga- 46.000 m2
  • Putzuan eta Añoa- 46.000 m2
  • Ursalto- 40.000 m2
  • Azarolagoiko etxaburua-40.000 m2
  • Erdiko gaztañadia eta Muntegitxo- 34.700 m2
  • Iturriondorraga-35.000 m2
  • Urkobita-35.000 m2
  • Kamiosoroeta- 34.000 m2
  • Mendibil- 31.000 m2
  • Añoaldea- 30.000 m2
  • Urkamuño- 30.000 m2
  • Agaraundi- 30.000 m2
  • Errastimuño beaundia-30.000 m2
  • Erreagirre-30.000 m2
  • Jangoain- 28.000 m2
  • Murkaitz- 28.800 m2
  • Iraolako txara-27.200 m2
  • Astabizkardi-26.700 m2
  • Aundizabalgo pagadia- 26.000 m2
  • Igarantxulo- 25.000 m2
  • Txillaregiko zelaiak- 24.700 m2
  • Azkonabieta aldea- 23.900 m2
  • Ustola/Ustela- 22.000 m2
  • Olamuño- 22.700 m2
  • Santutxu eta Gaztelutxetako gaina-22.100 m2
  • Beaundia- 20.000 m2
  • Antxintxardiko gaina- 20.000 m2
  • Mispiralde- 20.000 m2
  • Telleri aurre/Beaundia- 20.000 m2

Lursail  ertainak

200 a eta 100 area artean (20.000 m2-10.000 m2 artean)

  • Aiztondo- 20.000 m2
  • Olateagaondo-20.000 m2
  • Iraola- 19.700 m2
  • Mearro-19.000 m2
  • Irugaztaineta-19.700 m2
  • Abakun-18.800 m2
  • Barbero baso- 18.000 m2
  • Intxusoro- 17.600 m2
  • Aldapa- 17.100 m2
  • Salarri basua eta Infernuko erreka- 17.500 m2
  • Legarburu-16.500 m2
  • Gaztañadizabal-16.200 m2
  • Santualde- 16.000 m2
  • Ortzabal- 15.900 m2
  • Igorraga-15.200 m2
  • Elurtzulo- 15.000 m2
  • Txillarregi- 14.700 m2
  • Iturbide-14.900 m2
  • Elutza- 14.000 m2
  • Errastimuño-13.900 m2
  • Gangorra- 13.700 m2
  • Basainzulota/Iraeta/Erniogaña-13.700 m2
  • Madariaga- 13.500 m2
  • Zulozar- 13.200 m2
  • Kortatxo-13.200 m2
  • Sakanaundia-12.600 m2
  • Iruintxaurreta- 12.200 m2
  • Mendikuteazpia-12.200 m2
  • Zelainagusi- 12.000 m2
  • Olaberri-11.500 m2
  • Berinalde y Koskobi- 11.000 m2
  • Zulozarreta-10.900 m2
  • Elorrieta-10.400 m2
  • Basabe- 10.200 m2
  • Isatseburua-11.500 m2

Lursail  txikiak

 100 area baino gutxiagoa (10.000 m2 baino gutxiagoa)

  • Artegia- 10.600 m2
  • Koaburu-10.100 m2
  • Mutiaingo soroa- 9.400 m2
  • Olaberri eta Ariztegi- 8.200 m2
  • Parikuzar- 9.500 m2
  • Buztinzulo- 9.500  m2
  • Errosagasti- 7.500 m2
  • Altzeta- 7.300 m2
  • Urkamuño azpi-7.100 m2
  • Iturtxo- 7.100 m2
  • Iturritxikieta- 7.000 m2
  • Iraola azpi-6.600 m2
  • Estata aldea- 6.300 m2
  • Etarte buru- 6.100 m2
  • Putzuan- 5.300 m2
  • Leizeaundieta-5.200 m2
  • Urkamuñoko pagadia- 5.400 m2
  • Erreka erre- 4.700 m2
  • Urtanza- 4.300 m2
  • Iturriondaña-4.200 m2
  • Artxabal- 4.200 m2
  • Salarriaga- 4.000 m2
  • Igartu-4.000 m2
  • Basainzulota- 4.000 m2
  • Entrezo- 3.600 m2
  • Esnabide- 3.300 m2
  • Katanbideta- 1.800 m2
  • Pintore- 1.700 m2